Program autorski „Bezpieczne dzieci”
Program autorski „Bezpieczne dzieci”
Program przeznaczony dla dzieci w wieku 3 – 6 lat
Nauczyciel wychowania przedszkolnego mgr Monika Aleksandrowicz – Wardak
mgr Monika Marczak
Wstęp
Każdego dnia przemieszczając się ulicami miasta, w drodze do pracy obserwujemy bawiące się dzieci w parku, w lesie, na plaży czy placu zabaw. Dobry obserwator zauważy z pewnością jak duże zaangażowanie jest dzieci w zabawę, dostrzeże ich ruchliwość i wybiórcze zainteresowanie otoczeniem. Zabawa w tak wielkim stopniu pochłania nasze pociechy, absorbuje całkowicie ich uwagę i myślenie, tak dalece, że często nie reagują na uwagi, prośby czy rady swoich rodziców czy opiekunów. Dzieci w wieku przedszkolnym są żywe, impulsywne, ciekawe tajemniczego. Cechuje je chęć poznania świata, skłonność do naśladownictwa, często naiwność dziecięca wynikająca z małej wiedzy o otaczającym je świecie, zagrożeniach i niebezpieczeństwach. Nie potrafią posługiwać się myśleniem przyczynowo-skutkowym z racji niewielkiego doświadczenia życiowego. Zabawa wyzwala w nich myślenie chwilowe, liczy się tylko to co „tu i teraz” . W tym wieku rozwój emocjonalny jest zbyt niski, postępują impulsywnie, nierozważnie, często nie radzą sobie z problemami napotkanymi w codziennym bytowaniu, w zabawach z rówieśnikami czy w kontaktach z dorosłymi. Przedszkole, z którym styka się dziecko jako pierwszą instytucją opiekuńczo-wychowawczą ma za zadanie zapewnić dziecku jedną z podstawowych potrzeb – potrzebę bezpieczeństwa, zarówno w tym wąskim aspekcie jak i szerokim tego słowa rozumieniu. Program napisany przez Nas ma na celu ukazanie najważniejszych zadań, które należy zrealizować w ciągu trwania edukacji przedszkolnej dziecka. Bardzo ważne jest, aby zaangażować w te zadania również rodziców jako tych, którzy dbają o bezpieczeństwo swoich pociech poza czasem spędzanym w przedszkolu.
W przedszkolu dzieci powinny czuć się bezpiecznie zarówno w grupie, w relacjach z rówieśnikami, z pracownikami przedszkola, w każdym pomieszczeniu przedszkolnym czy na terenie ogrodu przedszkolnego. Również podczas wyjść poza placówkę dzieci muszą darzyć zaufaniem Panie i czuć, że są chronione przed zagrożeniami z zewnątrz.
Podstawowym zadaniem i jednym z pierwszych jest nauczanie dzieci, by one same mogły i umiały zadbać o swoje bezpieczeństwo i zdrowie; kształtowanie ich osobowości, uświadamianie ich o grożących im niebezpieczeństwach. Należy nauczyć dzieci oceniać okoliczności, odróżniać i rozpoznawać sytuacje niebezpieczne od tych bezpiecznych. Powinny wiedzieć jak unikać niebezpiecznych sytuacji, a gdy już znajdą się w takiej sytuacji powinny wiedzieć jak poradzić sobie w niej, by nie ucierpieć.
Rolą nauczyciela wychowania przedszkolnego jest pokierować rozwojem dziecka, aby w pełni wykorzystując jego naturalną ciekawość poznawania świata, wyposażyć je w wiedzę dotyczącą ochrony swojego zdrowia i życia.
By osiągnąć zamierzony cel, należy w sposób systematyczny zaplanować zajęcia, spotkania dotyczące bezpieczeństwa.
Cele główne zajęć:
- zapoznanie z przedstawicielami służb związanych z ochroną życia i zdrowia
- zapoznanie z sytuacjami zagrażającymi bezpieczeństwu zdrowia i życia
- wykształcenie u dzieci umiejętności i nawyków unikania zagrożeń
- wykształcenie umiejętności przyswojenia sobie określonych norm pozytywnych zachowań
- uwrażliwienie dzieci na potrzebę bezpieczeństwa
- budowanie systemu wartości „co jest dobre, a co złe” - kształtowanie odpowiedzialności za własne postępowanie
Cele szczegółowe:
- wdrażanie do bezpiecznego poruszania się na drodze, jezdni, skrzyżowaniu ulic - zapoznanie z przepisami ruchu drogowego
- kształtowanie nawyku dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo jak i innych
- kształtowanie umiejętności bezpiecznego posługiwania się narzędziami
- kształtowanie wrażliwości na zagrożenia oraz umiejętności przewidywania
- wdrażanie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa w każdej sytuacji
- wdrażanie do ostrożności w kontaktach z nieznajomymi
- kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych i niebezpiecznych
- zapoznanie z telefonami alarmowymi
- spotkania z policjantami i strażakami
Założenia programu:
- organizowanie sytuacji, zajęć i zadań, aby dzieci poprzez aktywny udział poznawały sposoby radzenia sobie w sytuacjach zagrożenia
Wyznaczniki programu:
Treści kształcenia założone w programie oparte są o kilka obszarów podstawy programowej :
1) Obszar I Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych:
- w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań;
- umie się przedstawić: podaje swoje imię, nazwisko, adres zamieszkania; wie, komu można podawać takie informacje
- przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się współdziałać w zabawach i sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych
2) Obszar 4 Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia:
- przewiduje w miarę swoich możliwości, jakie będą skutki czynności manipulacyjnych na przedmiotach (wnioskowanie o wprowadzanych i obserwowanych zmianach)
- stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może zdarzyć 3) Obszar 6 Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych:
- wie, jak trzeba się zachować w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc, umie o nią poprosić
- orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu
- zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich
- próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu i w domu; ma rozeznanie gdzie można się bawić i czym
4) Obszar 10 Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne, budzenie zainteresowań technicznych:
- interesuje się urządzeniami technicznymi (np. używanymi w gospodarstwie domowym), próbuje rozumieć, jak one działają, i zachowuje ostrożność przy korzystaniu z nich
5) Obszar 13 Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną:
- rozróżnia stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów
6) Obszar 15 Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne:
- orientuje się w rolach społecznych pełnionych przez ważne osoby, np. policjanta, strażaka
Program przewiduje wykorzystanie metod, które w sposób czynny, świadomy, pobudzają i zaktywizują dzieci do działania. Odpowiedni dobór metod uatrakcyjni zajęcia, zmotywuje dzieci do działania, dzięki czemu zdobędą potrzebne wiadomości, umiejętności i nawyki. Należy nadmienić, że pobudzeniu i rozwijaniu zainteresowań sprzyjają metody aktywizujące.
Aby proces kształtowania postaw dbałości o własne zdrowie i bezpieczeństwo pozwolił odnieść sukces w realizacji wytyczonych celów konieczne jest stosowanie odpowiednich metod .
W realizacji tego programu wykorzystane będą właśnie metody aktywizujące :
1. Metody czynne
- samodzielnych doświadczeń
- kierowania własną aktywnością
- zadań stawianych do wykonania
- ćwiczeń utrwalających
- Metody percepcyjne –obejmujące ,obserwację i pokaz zjawisk i czynności na których nauczyciel chce skupić uwagę dzieci
- Metody słowne rozwijają procesy poznawcze i poszerzające zasób wiadomości dziecka
.Objaśnienia i instrukcje będą towarzyszyć dzieciom przy nabywaniu różnego typu umiejętności i sprawności. Są zwykle stosowane przy stawianiu dzieciom różnych zadań wpływają na postępowanie dzieci, przekazują ustalone zasady , pobudzają procesy poznawcze, działają na wyobraźnię i motywację dzieci.
- Metody twórczego rozwiązywania problemów
Pozwalają dzieciom łączyć wiedzę z doświadczeniem, dyskutować, wyrażać i uzasadniać własne poglądy oraz w sposób twórczy rozwiązywać problemy.
- Metody integracyjne to grupa metod zorientowanych na dziecko jako podmiot i indywidualność. Zapewniają dziecku poczucie bezpieczeństwa w grupie, gwarantują poczucie tożsamości z grupą. Uczą twórczego myślenia i współpracy.
Uwagi o realizacji
Program realizowany będzie w oparciu o współpracę z Policją i Państwową Strażą Pożarną; inscenizacje dotyczące bezpieczeństwa, zabawy tematyczne jak i filmy dotyczące bezpieczeństwa .
- zapoznanie z pracą policjanta
- zapoznanie z przepisami ruchu drogowego
- niebezpieczeństwa związane z nieprawidłowym zachowaniem się w domu, przedszkolu , na ulicy,
- zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa w kontakcie z psem, poznanie roli psa policyjnego
- obcy – nie ufaj, nie otwieraj drzwi , nie idź
- niebezpieczne zabawy (blisko ulicy, woda, zima)
- wycieczka na Policję
b) Straż Pożarna
- unikanie niebezpiecznych substancji i przedmiotów (paliwo, ropa, zapałki) – spotkanie ze strażakiem
- zapoznanie z zasadami bezpiecznego korzystania z urządzeń elektrycznych
- wycieczka do Państwowej Straży Pożarnej Sławno
- udział w ewakuacji przeprowadzonej przez PSP Sławno na terenie placówki
Realizacja haseł zawartych w programie obejmować może różne formy:
- scenki dramowe, bajki, wiersze, piosenki,
- rozmowy w oparciu o treść historyjki obrazkowej, opowiadania z obrazkiem
Ewaluacja programu
Ewaluacja tego programu będzie miała na celu sprawdzenie, czego dzieci nauczyły się na zajęciach zakresu kształtowania postaw bezpiecznego zachowania się i jakim stopniu potrafią unikać zagrożeń w domu, na podwórku oraz jakie umiejętności nabyły w związku z niebezpieczeństwami wynikającymi z bycia uczestnikiem ruchu drogowego. Jak opanowały zasady ,które ograniczają ryzyko wypadków i urazów i czy wyrobiły w sobie postawę asertywności w kontaktach z nieznajomymi. Na ile te zajęcia pozwoliły nabyć umiejętność opanowania się w sytuacji stresu podczas niebezpieczeństwa. Wykaże czy zajęcia były atrakcyjne dla dzieci, a także jak postrzegają potrzebę udziału swoich dzieci rodzice?
Podsumowaniem programu będzie Quiz „Bezpieczny Przedszkolak” z udziałem zaproszonych dzieci z innej placówki – test wiedzy na temat bezpieczeństwa.